Umc’s starten implementatie ‘Medicatie in eigen beheer’
Patiënten die tijdens een ziekenhuisopname mede verantwoordelijk zijn voor het juiste gebruik van hun medicijnen, daarop zetten de umc’s in met het NFU-kwaliteitsproject ‘Medicatie in eigen beheer’ dat zojuist gestart is. Doel van het project is het aantal problemen met medicatie, zoals verkeerde inname of het vergeten van geneesmiddelen, te verminderen. Medicatieproblemen kunnen leidden tot onveilige situaties voor de patiënt, soms met heropnames tot gevolg.
Tot nu toe is het in de Nederlandse ziekenhuizen zo geregeld dat de hele verantwoordelijkheid voor medicatiegebruik en –beheer patiënten uit handen wordt genomen. Patiënten krijgen hun medicijnen op het moment dat ze moeten worden ingenomen. Vaak zitten hun vertrouwde geneesmiddelen in het ziekenhuis in een andere verpakking, en soms heten ze zelfs anders. Daarbij krijgen veel patiënten tijdens de opname ook nieuwe medicijnen, die bij de thuisapotheek vaak ook weer anders heten of verpakt zijn. Op het moment dat een patiënt uit het ziekenhuis wordt ontslagen, is dus nog geen ervaring opgedaan met het gebruik van de nieuwe geneesmiddelen en is de routine met al bekende geneesmiddelen vaak weer verdwenen.
Patiënten met complexe aandoeningen
‘Medicatie in eigen beheer’ betekent dat de patiënt al tijdens zijn opname de geneesmiddelen in hun gebruikelijke ‘thuis’-verpakking krijgt, en dat de patiënt mede verantwoordelijk is voor zijn eigen medicatie-inname. Hierdoor behoudt de patiënt zijn zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid en verloopt de overgang naar de thuissituatie naar verwachting soepeler. Het project wordt ingezet bij patiënten met complexe aandoeningen die veel medicatie gebruiken. In het Erasmus MC, dat onlangs met de nulmeting voor het project is gestart, start ‘Medicatie in eigen beheer' bij patiënten die een nier- of levertransplantatie hebben ondergaan. Via uniforme criteria wordt – samen met de patiënt - beoordeeld of een patiënt in staat is zijn geneesmiddelen zelf te beheren. Bij een ‘ja’ regelt de patiënt zelf de inname en het gebruik. De verpleegkundige informeert en begeleidt de patiënt tijdens de opname, en de overgang naar de thuissituatie. Het Erasmus verwacht in juli de eerste patiënten hun medicatie in eigen beheer te geven. De andere umc’s starten in de komende maanden ook met het project, ondermeer bij patiënten met hemofilie, cystic fibrose, stofwisselingsziekten en oncologische aandoeningen.
Naar verwachting neemt het aantal medicatiefouten af wanneer patiënten zelf de regie houden over hun medicijngebruik. Of dat werkelijk zo is, zal blijken doordat het aantal medicatiefouten in de onderzoeksgroep (patiënten die deelnemen aan het project) wordt vergeleken met een groep vergelijkbare patiënten die de standaardzorg kregen. Ook de ervaring van patiënten en zorgverleners met het project wordt in kaart gebracht. Begin 2015 zijn de eerste resultaten van Medicatie in eigen beheer naar verwachting bekend.
Minister: medicatieveiligheid en de rol van de patiënt belangrijke thema’s
Omdat de umc’s onverminderd inzetten op het verbeteren van de kwaliteit van zorg en de veiligheid van patiënten, ontwikkelde het NFU-consortium Kwaliteit van Zorg het project ‘Medicatie in eigen beheer’, onder leiding van prof. dr. Toine Egberts (hoofd apotheek UMC Utrecht). Medicatieveiligheid en informatieoverdracht is een van de drie aandachtsgebieden die ook door minister Schippers van VWS wordt genoemd in het streven verdere gezondheidswinst te boeken en de patiëntveiligheid te verbeteren. Daarnaast sluit dit project aan bij de wens van de umc’s en de minister de rol van patiënten zelf te versterken. In haar brief aan de Kamer van 24 april zegt ze daarover: ‘Maar belangrijker vind ik de rol van patiënten zelf als een onmisbare schakel bij het vergroten van hun eigen veiligheid. De patiënt is de enige die het hele zorgproces daadwerkelijk doorloopt en beschikt vaak ook over specifieke deskundigheid over zijn eigen zorgvraag. Het is van groot belang dat zorgverleners meer gebruik maken van de ervaringskennis van patiënten, maar het is ook van belang dat patiënten zich meer bewust worden van hun rol daarbij.’