Literatuuronderzoek onderbouwt uitkomstgerichte zorg

Op 26 november was de kick-off van het literatuuronderzoek naar uitkomstgerichte zorg, waarmee vier onderzoeksgroepen (waaronder drie umc’s) voortvarend aan de slag gaan. “We willen de kennis uit de literatuur over uitkomstgerichte zorg naar de mensen in de praktijk brengen. Ik hoop dat ons literatuuronderzoek onthult wat werkt én waarom het werkt’, aldus Kees Ahaus, van de Erasmus School of Health Policy & Management en één van de vier onderzoeksleiders. De eerste resultaten voor de praktijk worden al in het voorjaar van 2021 verwacht.

De reviews richten zich op: de toepassing van door de patiënt gerapporteerde uitkomsten (PROMs) in het klinisch proces; de organisatie van geïntegreerde zorg; kosten en bekostigen, en leren en verbeteren. “We gaan onderzoeken wat er over deze vier onderwerpen bekend is uit de literatuur”, vertelt onderzoekscoördinator Martine de Bruijne, Amsterdam UMC. “Het idee is dat uit dit literatuuronderzoek ook praktische lessen komen en goede voorbeelden. Wat zijn internationaal de laatste ervaringen rond implementatie van waardegedreven zorg? Die kennis willen we ontsluiten, zodat iedereen goed onderbouwd aan de slag kan gaan met uitkomstgerichte zorg in zijn organisatie. Nu is deze informatie nog lastig te vinden. Via het beschikbaar maken van een zoekstring, een overzicht van de literatuur en goede voorbeelden op een website willen wij deze kennis toegankelijk maken.”

Praktijkgericht en wetenschappelijk
Volgens Ahaus is er behoefte aan een snelle transitie van kennis naar de praktijk. De Bruijne herkent die behoefte. “Een jaar geleden merkten we dat op de ene plek PROMs voor 95% werden ingevuld, terwijl het bij een andere patiëntengroep met dezelfde trekkers totaal niet lukte. Dan wil je natuurlijk weten hoe dat komt. Maar je wilt vooral weten hoe je de zorg beter kunt afstemmen op de patiënt en zijn leven. Als dat niet lukt met vragenlijsten (PROMs), welke beproefde andere mogelijkheden zijn er dan?”
Het eerste doel van de onderzoekers is dan ook om goede literatuur over deze en tal van andere vragen snel toegankelijk te maken en te verspreiden. De Bruijne: “Over een halfjaar willen we voldoende goede voorbeelden en geleerde lessen rond de vier thema’s kunnen delen. Dat is een ambitieus plan. Daarna actualiseren we het overzicht steeds en zullen we er via verschillende kanalen over communiceren.” Zo werd er tijdens de kick-off al gezinspeeld op een conferentie in het voorjaar van 2021.
Maar de vier onderzoekteams - van Radboud UMC (IQ Healthcare), Erasmus School of Health Policy & Management (EUR), Erasmus MC en Amsterdam UMC - leggen de lat ook hoger. Ahaus: “Als wetenschappers willen we onze review netjes volgens de gouden standaard uitvoeren en er een paper over publiceren in een international journal. Dat vergt uiteraard meer tijd. Het is best uniek dat we vanuit vier instituten met meerdere groepen aan verschillende samenhangende reviews werken. De NFU heeft zich hier met recht hard voor gemaakt.”

Kennisagenda
Dit ambitieuze literatuuronderzoek is voortgekomen uit de kennisagenda voor het landelijke programma uitkomstgerichte zorg van VWS en de partners van het hoofdlijnenakkoord medisch-specialistische zorg waaronder de NFU. Ahaus: “In dit grote programma wordt gewerkt aan vier ontwikkellijnen en aan een veranderaanpak. Die vier lijnen zijn: meer inzicht in uitkomsten, meer samen beslissen, meer uitkomstgericht organiseren en belonen en betere toegang tot relevante uitkomstinformatie. Al die onderwerpen vragen om onderzoek, omdat we er nog te weinig kennis en ervaring mee hebben. Dat heeft het NFU-consortium nadrukkelijk naar voren gebracht. Zo kreeg de NFU de vraag om met de betrokken HLA-partijen (hoofdlijnenakkoord) een kennisagenda te ontwikkelen.”
Ahaus en De Bruijne lichten met enkele voorbeelden de behoefte aan meer kennis en bewijs toe. Zo worden voor samen beslissen keuzehulpen ontwikkeld, maar hoe kunnen we die ook geschikt maken voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden? Of: hoe kun je data uit PROMs zo presenteren dat het zowel de dokter als de patiënt inzichten oplevert. “Het programma uitkomstgerichte zorg is gericht op doen, doen ,doen … en op harde afspraken daarover, zoals het percentage patiënten dat een PROM heeft ingevuld”, stelt De Bruijne. “Onderzoek op basis van een kennisagenda helpt om dat op een verstandige manier voor elkaar te krijgen.”

De kennisagenda is onlangs vastgesteld en in 2021 zullen de eerste kennisvragen onderzocht en beantwoord gaan worden door verschillende kortdurende en praktijkgerichte onderzoeksprojecten.

----------------------------------------------------------------------------
Het literatuuronderzoek wordt uitgevoerd door:

Amsterdam UMC, Amsterdam Public Health research institute, Prof. dr. Martine de Bruijne
Erasmus Universiteit Rotterdam, Erasmus School of Health Policy & Management, Prof. dr. Kees Ahaus
IQ healthcare, Prof. dr. Philip van der Wees
Erasmus MC, Prof. dr. Jan Hazelzet